سردرد

ارتباط گردن درد با انواع سر درد

داشتن گردن درد به تنهایی و به اندازه کافی چالش برانگیز است، به خصوص اگر شامل سفتی گردن و کاهش تحرک سر باشد. هنگامی که سردرد نیز وجود دارد، مشکلات اضافی ممکن است شامل افزایش درد، اختلالات بینایی، مشکلات تمرکز، سرگیجه یا موارد دیگر باشد. شرایط متعددی می تواند باعث گردن درد و سر درد شود. برخی از بیماری ها ممکن است به عنوان یک مشکل در گردن شروع شوند و سپس علائم را به سمت سر منتقل کنند، در حالی که شرایط دیگر از سر شروع شده و درد را به گردن می فرستند. تشخیص دقیق برای ایجاد یک برنامه درمانی برای مدیریت موفقیت آمیز شرایط و کاهش درد مهم است.

انواع سردرد ناشی از مشکلات مرتبط با گردن

سردردهای ناشی از مشکل گردن معمولاً مزمن هستند و نوع آنها بسته به علت متفاوت است. نمونه های رایج آن عبارتند از:

سردرد سرویکوژنیک(Cervicogenic headache)

این نوع سردرد معمولاً به عنوان یک درد مبهم در گردن شروع می شود و به سمت بالا در پشت سر منتشر می شود و تقریباً همیشه فقط یک طرف را تحت تأثیر قرار می دهد. درد ممکن است به پیشانی، شقیقه و ناحیه اطراف چشم و یا گوش نیز سرایت کند. سردرد سرویکوژنیک به دلیل دیسک، مفصل، عضله یا اختلال عصبی در گردن ایجاد می شود.

نورالژی اکسیپیتال(Occipital neuralgia)

نورالژی پس سری با علائمی همچون تیر کشیدن، درد و شبیه شوک الکتریکی در پشت سر، گردن و گوش ها مشخص می شود. درد معمولاً یک طرفه است و از قسمت بالایی گردن شروع می شود و به سر گسترش می یابد. نورالژی اکسیپیتال به دلیل تحریک یا آسیب به عصب پس سری ایجاد می شود.

سردردهایی که ممکن است باعث گردن درد شود

برخی از سردردها ممکن است باعث تابش درد به گردن شوند. نمونه هایی از سردردهایی که باعث درد گردن می شوند، عبارتند از:

سردرد تنشی(Tension headache)

این نوع سردرد، یک سردرد شایع است که با درد متوسط ​​تا شدید بدون سر در پوست سر و گردن مشخص می شود. سردرد تنشی زمانی رخ می دهد که ماهیچه های پوست سر و گردن منقبض می شوند، مانند تنش، استرس، ترس و یا احساسات.

سردرد میگرنی(Migraine headache)

میگرن، یک سردرد مکرر است که باعث درد ضربانی و ضربان دار متوسط ​​تا شدید در یک طرف سر می شود. علائم دیگر ممکن است شامل حالت تهوع و حساسیت به نور و یا صدا باشد. گردن درد همراه با میگرن شایع است و ممکن است قبل از حمله میگرن شروع شود یا در طول حمله میگرن رخ دهد.

سردرد مفصل گیجگاهی فکی(Temporomandibular joint (TMJ) headache)

سردرد TMJ، یک درد مبهم است که از شقیقه ها و اطراف مفصل گیجگاهی فکی شروع می شود و ممکن است شبیه گوش درد باشد. اختلالات TMJ مانند آسیب و یا دررفتگی آن می تواند باعث سردرد شود شامل تخریب ماهیچه ها، رباط ها و یا استخوان TMJ است. گردن درد می تواند به دلیل خستگی عضلانی یا ضعف در TMJ رخ دهد. ساییدن و یا فشردن غیرارادی دندان ها که به عنوان دندان قروچه شناخته می شود، منجر به خستگی و سفت شدن عضلات TMJ می شود که باعث درد صورت و گردن می شود. افراد معمولاً از این وضعیت آگاه نیستند، زیرا دندان قروچه می تواند غیرارادی باشد و ممکن است در خواب نیز رخ دهد.

سردرد همی کرانیا(Hemicrania continua)

سردرد یک طرفه مزمن، یک سردرد اولیه با منشأ ناشناخته است که با سردرد مداوم یک طرفه با شدت متوسط ​​مشخص می شود. این وضعیت همچنین تشدید شدیدی را نشان می‌ دهد که در طی آن درد به نواحی دیگر از جمله گردن، شانه و ناحیه اطراف گوش گسترش می‌ یابد. انواع دیگر سردرد یا مشکلات در سر نیز ممکن است منجر به گردن درد شود.

تشخیص و درمان گردن درد و سردرد

پزشکان از شرح حال بیمار مانند ویژگی های سردرد، معاینه فیزیکی و تست های تشخیصی برای تشخیص دقیق نوع سردرد استفاده می کنند. همچنین ممکن است دو سردرد با هم اتفاق بیفتد. درمان سردردهای اولیه شامل داروهایی برای تسکین فوری و تسکین پایدار با جلوگیری از حملات بعدی است. درمان سردرد ثانویه بر وضعیت زمینه ای برای کنترل علائم تمرکز دارد.

چه زمانی سردرد و گردن درد جدی است؟

در صورت درد گردن و سردرد همراه با یک یا چند مورد از علائم زیر، مراقبت فوری پزشکی توصیه می شود:

• درد و بی حسی که در یک یا هر دو بازو احساس می شود.
• سفتی گردن همراه با تب بالا و یا سردرد
• سردرد ناشی از سرفه، عطسه، دویدن، خم شدن، زور زدن با حرکت روده یا مانور والسالوا (Valsalva maneuver) (تلاش برای بیرون راندن هوا با دهان بسته و سوراخ‌ های بینی فشرده)
• تشنج، تکلم نامفهوم، از دست دادن تعادل و تاری دید
• کاهش وزن ناخواسته یا حالت تهوع

این علائم ممکن است نشان دهنده بیماری های زمینه ای جدی مانند آنوریسم، مننژیت، سکته مغزی یا تومور باشد. گردن درد در نتیجه ضربه به قاعده جمجمه (مانند تصادفات وسایل نقلیه موتوری یا ورزش) باید به عنوان یک اورژانس در نظر گرفته شود و بدون تأخیر درمان شود.

چگونه گردن درد و سردرد می توانند با هم ایجاد شوند؟

چندین مکانیسم و ​​مسیر درد وجود دارد که ارتباط متقابل بین گردن درد و سردرد را توضیح می دهد. بسیاری از ساختارهای آناتومیک در سر و گردن، به درد حساس هستند. مسیرهای درد بسته به ساختارهای درگیر متفاوت است. به عنوان مثال:

نقش هسته تریژمینوسرویکال  (Trigeminocervical Nucleus)بر سردرد

رشته های عصبی حسی، از عصب سه قلو و اعصاب نخاعی فوقانی در هسته تریژمینوسرویکال واقع در ستون فقرات گردنی فوقانی همگرا می شوند. سیگنال های درد از صورت شامل بالای سر، پیشانی، چشم و ناحیه شقیقه از طریق اعصاب سه قلو منتقل می شوند. درد ناشی از منابعی در گردن مانند مهره ‌ها، دیسک‌ ها، مفاصل، ماهیچه ‌ها و یا اعصاب از طریق اعصاب نخاعی فوقانی منتقل می ‌شود.

هنگامی که یک ورودی درد از گردن به هسته تریژمینوسرویکال می رسد، به عنوان عاملی که ناشی از اعصاب سه قلو است، تفسیر می شود و به عنوان درد در نواحی مختلف سر شناخته می شود. اعتقاد بر این است که مکانیسم مشابهی باعث ایجاد درد از سر به گردن می شود.

نقش سخت شامه بر سر درد

نشان داده شده است که سخت شامه (بیرونی ترین پوشش) مغز دارای اتصالات مستقیم به عضله کوچک خلفی رکتوس سر و رباط نوچا در محل اتصال سر و گردن است. این ماهیچه ‌ها و رباط ‌های زیر پس سری در پشت سر وجود دارند و کشش مکانیکی این بافت ‌ها ممکن است باعث حرکت سخت ‌شما شود. این نظریه نقش سخت شامه را در ایجاد گردن درد و سردرد نشان می ‌دهد.

نقش سیستم ایمنی بدن بر سر درد

در موارد ترومای سرویکال، اعتقاد بر این است که سیستم ایمنی سیگنال فعال شدن عوامل تولید کننده درد، مانند ماده P و پپتید مرتبط با ژن کلسی تونین را می دهد. این فعال سازی منجر به افزایش سطوح مواد التهابی مانند سیتوکین ها، اینترلوکین-I و فاکتور نکروز تومور در جریان خون می شود. اعتقاد بر این است که این پدیده به دنبال تروما باعث درد در سر و گردن می شود.

نقش رگ های خونی و بافت های مغزی  بر سر درد

برخی از رگ های خونی و بافت های مغز در سر که به ویژه به درد حساس هستند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شریان ها
• سینوس های وریدی و شاخه های آنها
• بخش‌هایی از سخت‌ شامه مغز که در پایه شریان‌ های دورال قرار دارند.
• شریان های مغزی در پایه مغز

اتساع، اعوجاج یا التهاب این ساختارهای ظریف منجر به درک درد در سر و بالای گردن می شود. ترکیبی از یک یا چند مسیر یا مکانیسم درد به احتمال زیاد مسئول ایجاد سردرد و گردن درد با هم هستند.

گردن درد و سردرد سرویکوژنیک

سردرد سرویکوژنیک (CGH)، با یک درد کسل کننده و غیر ضربان دار مشخص می شود که از گردن تا پشت سر پخش می شود. درد ممکن است در امتداد پوست سر پخش شود و پیشانی، شقیقه و ناحیه اطراف چشم و یا گوش را تحت تاثیر قرار دهد. CGH یک سردرد ثانویه است که زمانی رخ می دهد که درد از یک منبع زیرین در گردن در سر احساس شود. علل شایع CGH شامل آسیب یا ضربه به ستون فقرات گردنی یا شرایط سیستمیک مانند آرتریت روماتوئید، سرطان یا عفونت است.

چگونه درد گردن ممکن است با سر درد سرویکوژنیک احساس شود؟

درد ناشی از سرویکوژنیک از گردن شروع می شود و معمولاً به عنوان یک درد مبهم و ثابت احساس می شود که ممکن است با فعالیت ها یا وضعیت های خاص تشدید شود. در حالی که این وضعیت به طور معمول یک درد یک طرفه است، هر دو طرف گردن بسته به شدت ممکن است دردناک باشد. در سرویکوژنیک خفیف، گردن درد معمولاً فقط در سمت آسیب دیده وجود دارد. اما در موارد شدید هر دو طرف گردن ممکن است دردناک باشد. با این حال، درد در سمت آسیب دیده در موارد شدید بیشتر است.

سردرد ناشی از سرویکوژنیک همچنین ممکن است با مقداری سفتی گردن و کاهش دامنه حرکتی همراه باشد. سردرد بدون گردن درد نیز می تواند در CGH رخ دهد. در این موارد، منبع درد سرویکوژنیک ممکن است باعث درد گردن نشود، اما ممکن است در لمس حساس باشد. حرکات غیر طبیعی سر یا اعمال فشار به پشت گردن ممکن است باعث تحریک CGH شود.

سایر علائم سر درد سرویکوژنیک

سردرد سرویکوژنیک ممکن است متناوب باشد یا به صورت سردرد مداوم رخ دهد. علاوه بر گردن درد، سایر علائم رایج CGH ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردرد. گردن درد به پشت سر در امتداد پوست سر تابش می کند و به بالای سر گسترش می یابد. سردرد به صورت درد مبهم و بدون ضربان با شدت خفیف تا متوسط ​​احساس می شود.
• دردی که به نواحی دیگر سرایت می کند. درد ممکن است به پیشانی، شقیقه و ناحیه اطراف چشم و یا گوش گسترش یابد.
• درد شانه و بازو. درد در شانه و یا بازوی سمت آسیب دیده نیز شایع است.
• درد ناشی از گرفتگی پهلو.درد همیشه یک طرف سر و گردن را درگیر می کند.
• تاری دید. چشم طرف آسیب دیده ممکن است در برخی موارد تاری دید داشته باشد.

بسیاری از علائم دیگر سردرد سرویکوژنیک ممکن است اتفاق بیفتد، اما این ها کمتر شایع هستند، مانند حالت تهوع، حساسیت به نور یا صدا، و سرگیجه. این نوع سردرد ممکن است به عنوان یک سردرد متناوب شروع شود و با گذشت زمان به یک سردرد مزمن مداوم تبدیل شود. شدت و مدت سردرد CGH با هر دوره تشدید، متفاوت است و از خفیف تا شدید متغیر است.

مقایسه سر درد سرویکوژنیک با سایر سردردها

اگرچه سردرد سرویکوژنیک یک اختلال مشخصی است، اما علائم خاصی دارد که ممکن است شبیه سردردهای میگرنی یا تنشی باشد. مانند سردرد سرویکوژنیک، میگرن به طور کلی در یک طرف سر رخ می دهد. با این حال، درد ناشی از سرویکوژنیک غیر ضربان ‌دار است و همیشه یک طرف را درگیر می ‌کند. علائم میگرن مانند حالت تهوع و حساسیت به نور و صداها ممکن است در موارد نادر CGH دیده شود. مانند CGH، درد میگرنی با ادامه فعالیت بدتر می شود. حساسیت در عضلات سر و گردن در هر دو نوع سردرد CGH و تنشی شایع است.

این سردرد سرویکوژنیک می تواند همزمان با سردرد میگرنی یا سردرد تنشی رخ دهد و یا حتی آنها را تحریک کند. برخی از مشاغل ممکن است خطر ابتلا به CGH را افزایش دهند، مانند آرایشگرها، نجارها و رانندگان به دلیل وضعیت سرشان در حین کار. سردرد سرویکوژنیک را می توان با کمک معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و تست های تشخیصی از سایر سردردها متمایز کرد. تست های تشخیصی بلوک عصبی در شناسایی منبع دقیق درد CGH در ستون فقرات گردنی مفید هستند.

چگونه درد گردن با سردرد تنشی ممکن است احساس شود؟

سردرد تنشی معمولاً باعث درد خفیف تا متوسط انقباض یا سفت‌کننده در ناحیه پیشانی و شقیقه، همراه با حساسیت در پوست سر و عضلات گردن می‌شود. سردرد تنشی به دلیل انقباضات ماهیچه ای در صورت، پوست سر و گردن به عنوان پاسخی به استرس، فشار، خستگی یا عوامل دیگر ایجاد می شود. گردن درد که ممکن است همراه با سردرد تنشی باشد، معمولاً دردناک، حساس و یا سفت است. در مواردی که درد گردن قبل از سردرد تنشی شروع شده است، مانند ضربه یا بیماری مزمن گردن، درد گردن ممکن است شدیدتر باشد، مانند تیر کشیدن یا سوزش. حساسیت عضله ذوزنقه ای در بالای گردن در سردرد تنشی همراه با سفتی عضلات گردن و پوست سر شایع است.

مقایسه سر درد تنشی با سردردهای مشابه

چند نمونه از عوامل متمایز کننده سردرد تنشی از سایر سردردها عبارتند از:

• علائم سردرد تنشی مانند گردن درد و حساسیت در ناحیه سر و گردن نیز در سردرد میگرنی یا سردرد سرویکوژنیک دیده می شود. اما درد در سردرد تنشی ماهیتی منقبض کننده دارد و معمولاً با فعالیت بدنی بدتر نمی شود.
• درد در سردرد تنشی همیشه با استرس ایجاد می شود. برخلاف غذا، بو، هورمون ‌ها یا وضعیت ‌هایی که باعث ایجاد سردردهای دیگر می ‌شوند.

وضعیتی به نام میگرن تنشی مختلط، سردردی است که دارای ویژگی های سردرد تنشی و سردرد میگرنی است. اعتقاد بر این است که سردرد میگرنی ابتدا رخ می دهد و باعث تنش عضلانی می شود که منجر به سردرد تنشی می شود. هیچ آزمایش تشخیصی برای تایید سردرد تنشی وجود ندارد. تشخیص بر اساس معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی از جمله نوع، محل و ویژگی های درد است. تست های تشخیصی زمانی انجام می شود که احتمال وجود تومور، عفونت یا اختلال عصبی مشکوک باشد.

گردن درد و سر درد میگرنی

سر درد میگرنی یا میگرن، یک سردرد اپیزودیک ناتوان کننده شایع است که با درد ضربان دار در یک طرف سر مشخص می شود. بیش از نیمی از جمعیت افراد مبتلا به میگرن، قبل و یا در طول حمله میگرنی گردن درد را تجربه می‌ کنند. در حالی که در بیشتر موارد گردن درد در میگرن به ناحیه بالای گردن محدود می‌ شود، گاهی اوقات درد ممکن است به پایین گردن و یا شانه تابش کند.

اعتقاد بر این است که میگرن به دلیل تغییر ژنتیکی سلول های عصبی فوق حساس در مغز ایجاد می شود. این نورون ها توسط تغییرات محیطی (مانند تغییرات دما یا ارتفاع)، هورمون ها، غذا یا بو تحریک می شوند. این به نوبه خود نورون های مجاور را تحریک می کند تا مسیرهای درد را القا کند و علائم میگرن را ایجاد کند.

مقایسه سر درد میگرنی با سردردهای مشابه

میگرن ممکن است همیشه شدید نباشد. میگرنی که هر دو طرف سر را با گردن درد درگیر می کند، می تواند شبیه سردرد تنشی باشد. با این حال، برخلاف سردرد تنشی، سردردهای میگرنی با فعالیت بدنی بدتر می شوند. سردردهای میگرنیِ یک طرفه، همراه با گردن درد نیز ممکن است شبیه سردردهای سرویکوژنیک باشند. میگرن بر اساس معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی تشخیص داده می شود. تست های تشخیصی برای رد سایر بیماری ها مانند عفونت، تومور، سکته مغزی، بیماری های عصبی و غیره مفید هستند.

جمع بندی

گردن درد و سردرد به طور همزمان، غیرعادی نیست. اغلب، گردن درد نیروی محرکه سردرد است. گردن درد و سردرد معمولاً با عادات سبک زندگی مرتبط است. خود مراقبتی و تغییر سبک زندگی معمولاً می تواند درد گردن و سردرد را درمان کند. اگر گردن درد و سردرد مداوم و شدید دارید، با پزشک خود مشورت کنید. این به ویژه در مواردی که علائم دیگری مانند تب، بی حسی بازو، تاری دید و یا چشم درد را نیز تجربه می کنید، ضروری است. پزشک شما می تواند علت زمینه ای را تشخیص دهد و درمان لازم را برای تسکین ارائه دهد.

سؤالات متداول

انواع سر دردهای رایجی که به دنبال گردن درد بروز می کنند، کدام هستند؟

سردرد سرویکوژنیک، سردرد تنشی، سردرد میگرنی

علائم سر درد سرویژونیک چیست؟

سردرد، دردی که به نواحی دیگر سرایت می کند، درد شانه و بازو، درد ناشی از گرفتگی پهلو، تاری دید

چه زمانی سر درد و گردن درد یک مشکل جدی محسوب می شود؟

درد و بی حسی که در یک یا هر دو بازو احساس می شود، سفتی گردن همراه با تب بالا و یا سردرد، سردرد ناشی از سرفه، عطسه، دویدن، خم شدن، زور زدن با حرکت روده یا مانور والسالوا (Valsalva maneuver) (تلاش برای بیرون راندن هوا با دهان بسته و سوراخ‌ های بینی فشرده)، تشنج، تکلم نامفهوم، از دست دادن تعادل و تاری دید، کاهش وزن ناخواسته یا حالت تهوع

کلینیک مجهز و تخصصی فیزیوتراپی ایرانیان در اصفهان

به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک فیزیوتراپی اصفهان ، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و دکتر مهدی صدیقی متخصص طب فیزیوتراپی و توانبخشی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه اینستاگرام فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید.